Jak rozpoznać pierwsze objawy autyzmu?

Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym związanym z nieprawidłową pracą mózgu. Choć jego objawy i stopień, na jakim funkcjonują osoby z tym zaburzeniem są zróżnicowane, to wszystkich autystyków łączą trudności związane z relacjami społecznymi, emocjami, porozumiewaniem się i odbieraniem bodźców. Objawy mogą być nasilone w różnym stopniu. Niektórzy autyści prawie nie porozumiewają się z otoczeniem, inni pomimo ograniczeń, dość dobrze funkcjonują w społeczeństwie. W wielu przypadkach kluczem do sukcesu jest prawidłowo prowadzona terapia, prowadzona już od dzieciństwa, dlatego wczesne postawienie diagnozy jest niezwykle istotne.

Objawy autyzmu związane z interakcjami społecznymi

Zaburzenia ze spektrum autyzmu można zauważyć u dzieci przed trzecim rokiem życia, jednak rodzice czasem nawet wcześniej dostrzegają niepokojące objawy. Prawidłowo rozwijające się dziecko w naturalny sposób komunikuje się z otoczeniem już w okresie niemowlęctwa. Wodzi oczami za rodzicem, szuka kontaktu wzrokowego, wskazuje palcem i wypowiada pierwsze sylaby. Dziecko ze spektrum autyzmu nie szuka kontaktu. Nie przejawia zainteresowania drugim człowiekiem, nie odpowiada na spontaniczne zabawy i nie reaguje na własne imię.

Jak się bawi dziecko ze spektrum autyzmu?

Dziecko ze spektrum autyzmu nie podejmuje zabaw opartych na naśladownictwie rodziców -w dom, czy przyjęcie dla lalek, tak jak robią to dzieci zdrowe. Przejawia za to zainteresowanie rzeczami pozornie nieciekawymi, jak obracające się koło w samochodzie-zabawce, bęben pralki, czy tarcza zegara. Jako że nie szuka kontaktu z otoczeniem, zajmuje się sobą, bawiąc się w charakterystyczny sposób. Buduje ciągi z klocków, samochodów, czy innych przedmiotów. Jest zamknięte we własnym świecie. Zdrowe dzieci nieustannie nagabują rodziców do zabawy i cieszą się, gdy rodzice ją inicjują. Dzieci autystyczne nawet w towarzystwie rodziców, bawią się niejako obok nich, jakby nie zauważając ich obecności. Towarzystwo nie jest im potrzebne, a nawet może powodować irytację.

Rozwój mowy

Charakterystyczny dla autyzmu jest regres rozwoju pojawiający się zwykle w drugim roku życia. Dziecko, które dotąd uczyło się mówić, przestaje się komunikować, jakby zamykało się w sobie. Może pojawić się tak zwana echolalia, a więc powtarzanie zasłyszanych słów czy zwrotów, które są wyrwane z kontekstu. U części dzieci nie występuje regres, gdyż od początku rozwój mowy nie przebiega prawidłowo. Niektóre maluchy ze spektrum autyzmu uczą się mówić dzięki terapii i pracy zarówno specjalistów, jak i rodziców, co oczywiście ułatwia dalszą komunikację.

Fizyczne objawy autyzmu

U dzieci autystycznych pojawiają się często „dziwne”, mające charakter natręctwa odruchy, takie jak długotrwałe kręcenie się, czy trzepotanie rękami. Dzieci zaczynają mieć swoje „przyzwyczajenia”, bez których nie są w stanie podjąć działania. Zwykle nie lubią delikatnego dotyku czy przytulenia. Szukają miejsc ciasnych i wąskich, bo w nich czują się dobrze. Maluchy manifestują też problemy z jedzeniem. Odmawiają spożywania określonych produktów: w konkretnym kolorze, o określonej konsystencji czy zgodnie z inną regułą przez siebie przyjętą. Mogą też jeść tylko wybraną potrawę i odmawiać spożywania czegokolwiek innego. Dzieci autystyczne często mają też kłopoty ze snem.

Rozwój intelektualny autystyków

Niektóre dzieci z autyzmem manifestują zaburzenia tylko w określonych sferach rozwoju, zachowując przy tym prawidłowy rozwój intelektualny. To one rokują najlepiej. Terapia autyzmu, praca rodziców i ich zaangażowane dają im szansę na dobre funkcjonowanie w społeczeństwie zarówno w okresie dzieciństwa, jak i dorosłości. Niektóre z dzieci autystycznych charakteryzują się ponadprzeciętną inteligencją. Wśród autystyków nie brakuje sawantów, czyli osób które w wąskiej dziedzinie wykazują się imponującą wiedzą lub umiejętnościami, jednocześnie nie potrafiąc samodzielnie egzystować i uczyć się rzeczy niezwiązanych z tą dziedziną. Większość dzieci z autyzmem prezentuje niestety niski poziom rozwoju intelektualnego, dlatego wymagają one wielotorowo prowadzonej terapii.

Nie istnieje lekarstwo na autyzm. Terapia jest najlepszym sposobem na dobre funkcjonowanie autystyka. Naukowcy na całym świecie pracują nad zbadaniem przyczyn powstawania autyzmu i choć podejrzewa się, że autyzm ma podłoże genetyczne, to nadal nie wiadomo, jak zapobiec jego rozwojowi.